Κυπρο-Μινωική
Με τον όρο κυπρο-μινωική γραφή εννοούμε τη συλλαβική γραφή της ύστερης εποχής του χαλκού στην Κύπρο, περίπου στο δεύτερο μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ. σχεδόν ταυτόχρονα με τη μινωική και μυκηναϊκή Κρήτη και Ηπειρωτική Ελλάδα.
Αρχικά είχε θεωρηθεί ότι υπήρχαν τέσσερις παραλλαγές της κυπρο – μινωικής γραφής, η Αρχαϊκή CM και CM1 (γνωστή και ως Γραμμική C), όπως και η CM2 και CM 3 (Ουγκαρίτ, Συρία). Τώρα πλέον θεωρείται ότι οι CM 1,2,3 αποτελούν τη Γραμμική C και ότι τα σημεία μπορούν να συγκριθούν με σχετική ευκολία με αυτά της Μυκηναϊκής Γραμμικής Β (c.1400-1200 BC) και Μινωικής Γραμμικής Α γραφής (c.1700-1400 BC) και, με μεγαλύτερη όμως δυσκολία, με τα «Κρητικά Ιερογλυφικά» (c.2000-1700 BC) συμπεριλαμβανομένου και του διάσημου Δίσκου της Φαιστού.
Οι κυπρο-μινωικές επιγραφές μελετώνται πλέον συστηματικά από διεθνείς διεπιστημονικές - ερευνητικές ομάδες «INSCRIBE» και «CREWS» την τελευταία δεκαετία που έχουν βάση την Οξφόρδη και το Καίμπριτζ αντίστοιχα.
Αρχικά είχε θεωρηθεί ότι υπήρχαν τέσσερις παραλλαγές της κυπρο – μινωικής γραφής, η Αρχαϊκή CM και CM1 (γνωστή και ως Γραμμική C), όπως και η CM2 και CM 3 (Ουγκαρίτ, Συρία). Τώρα πλέον θεωρείται ότι οι CM 1,2,3 αποτελούν τη Γραμμική C και ότι τα σημεία μπορούν να συγκριθούν με σχετική ευκολία με αυτά της Μυκηναϊκής Γραμμικής Β (c.1400-1200 BC) και Μινωικής Γραμμικής Α γραφής (c.1700-1400 BC) και, με μεγαλύτερη όμως δυσκολία, με τα «Κρητικά Ιερογλυφικά» (c.2000-1700 BC) συμπεριλαμβανομένου και του διάσημου Δίσκου της Φαιστού.
Οι κυπρο-μινωικές επιγραφές μελετώνται πλέον συστηματικά από διεθνείς διεπιστημονικές - ερευνητικές ομάδες «INSCRIBE» και «CREWS» την τελευταία δεκαετία που έχουν βάση την Οξφόρδη και το Καίμπριτζ αντίστοιχα.
Η Συλλαβική Κυπριακή Γραφή συνέχισε και κατά την 1η χιλιετία όπου και χρησιμοποιήθηκε για να αποδώσει την ελληνική γλώσσα μαζί με μεταγραφές στο ελληνικό αλφάβητο. Με τον τρόπο αυτό γίνεται εφικτό να διαβάσουμε σε ένα βαθμό τις Κυπρο-Μινωικές επιγραφές της 2ης χιλιετίας, αφού η ίδια γραφή χρησιμοποιήθηκε και την 1η χιλιετία για ελληνικές επιγραφές σε συλλαβική κυπριακή γραφή. Οι κυπριακές γραφές αποτελούν μέλη της Αιγαιακής οικογένειας γραφών της 2ης χιλιετίας.
Χάρις στην αποκρυπτογράφηση της κλασικής Κυπριακής γραφής της 1η χιλιετίας από τον George Smith (τον 19ο αι.) καθώς και της Γραμμικής Β γραφής της 2ης χιλιετίας από τον Michael Ventris (τον 20ο αι.) καθίσταται πλέον εφικτό να διαβάζουμε και να κατανοούμε τις κυπρο - μινωικές επιγραφές. Όπου όμως μπορούμε απλά να «διαβάζουμε» χωρίς να «κατανοούμε» το περιεχόμενο, τότε κάνουμε λόγο για επιγραφές σε γλώσσα «ΕτεοΚυπριακή» δηλαδή ντόπια που τοποθετείται πριν από την παρουσία των Μυκηναίων Ελλήνων στο νησί το δεύτερο μισό της 2ης χιλιετίας. Χάρις τέλος στην ερευνητική δουλειά των διεπιστημονικών ομάδων «INSCRIBE» και «CREWS» οι κυπρο-μινωικές επιγραφές μπορούν και να μελετηθούν και να διαβαστούν οπότε και σταδιακά να κατανοηθεί το περιεχόμενό τους.
Χάρις στην αποκρυπτογράφηση της κλασικής Κυπριακής γραφής της 1η χιλιετίας από τον George Smith (τον 19ο αι.) καθώς και της Γραμμικής Β γραφής της 2ης χιλιετίας από τον Michael Ventris (τον 20ο αι.) καθίσταται πλέον εφικτό να διαβάζουμε και να κατανοούμε τις κυπρο - μινωικές επιγραφές. Όπου όμως μπορούμε απλά να «διαβάζουμε» χωρίς να «κατανοούμε» το περιεχόμενο, τότε κάνουμε λόγο για επιγραφές σε γλώσσα «ΕτεοΚυπριακή» δηλαδή ντόπια που τοποθετείται πριν από την παρουσία των Μυκηναίων Ελλήνων στο νησί το δεύτερο μισό της 2ης χιλιετίας. Χάρις τέλος στην ερευνητική δουλειά των διεπιστημονικών ομάδων «INSCRIBE» και «CREWS» οι κυπρο-μινωικές επιγραφές μπορούν και να μελετηθούν και να διαβαστούν οπότε και σταδιακά να κατανοηθεί το περιεχόμενό τους.
Βιβλιογραφία
INSCRIBE – Oxford University
Cypro-Minoan Inscriptions, Volume I: Analysis. Silvia Ferrara, UOP, 2013.
Cypro-Minoan Inscriptions, Volume II: The Corpus. Silvia Ferrara, UOP, 2013.
The Greatest Invention, A History of the World in Nine Mysterious Scripts, Silvia Ferrara, Translated by Todd Portnowitz, Picador, 2022.
CREWS – Cambridge University
A Linguistic History of Ancient Cyprus. Philippa M. Steele, CUP, 2013.
Syllabic Writing on Cyprus and its Context. Edited by Philippa M. Steele, CUP, 2013.
Understanding Relations Between Scripts. The Aegean Writing Systems.
Edited by Philippa M. Steele, Oxbow, 2017.