Μάλια

Η μινωική Κρήτη ήταν η πρώτη περιοχή στον Αιγαιακό και το σημερινό ευρωπαϊκό χώρο που ανέπτυξε και χρησιμοποίησε ένα σύστημα γραφής, γεγονός που αποτελεί ισχυρή απόδειξη της ύπαρξης υψηλού πολιτισμού. Τα πρωιμότερα «Κρητικά Iερογλυφικά» σημεία εμφανίζονται γύρω στο τέλος της 3ης χιλιετίας και προέρχονται από το νεκροταφείο στο Φουρνί των Αρχανών. Στη συνέχεια, γύρω στις αρχές της 2ης χιλιετίας, η γραφή αναπτύσσεται και συστηματοποιείται ώστε να εξυπηρετεί το πολύπλοκο γραφειοκρατικό σύστημα των παλαιων μινωικών ανακτόρων.

Στην αρχή της Νεοανακτορικής περιόδου εμφανίζεται και ένα δεύτερο σύστημα συλλαβικής γραφής, η Γραμμική Α, που χρησιμοποιείται παράλληλα με την «Kρητική Iερογλυφική» γραφή. Και οι δυο γραφές επινοήθηκαν από τους Μινωίτες για να αποδώσουν τη γλώσσα τους, που παραμένει άγνωστη, αφού μέχρι σήμερα δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί οι γραφές. Κείμενα της «κρητικής ιερογλυφικής» και της Γραμμικής Α γραφής βρέθηκαν στα ίδια αρχεία, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι δυο γραφές συνυπήρξαν κατά την Παλαιοανακτορική περίοδο, στη Νεοανακτορική περίοδο όμως επικρατεί η Γραμμική Α. Τα περισσότερα κείμενα της Γραμμικής Α, κυρίως σε πήλινες πινακίδες από την Κεντρική και Ανατολική Κρήτη, χρονολογούνται στην ΥΜ ΙΒ περίοδο.

Με την εγκατάσταση της Μυκηναϊκής δυναστείας στην Κνωσό μετά την καταστροφή των νέων ανακτόρων ξεκινά στην Κρήτη η χρήση της Γραμμικής Β γραφής, που αποτελεί μετεξέλιξη της Γραμμικής Α γραφής και αποδίδει την ελληνική γλώσσα, που μιλούσαν οι Μυκηναίοι. Η Γραμμική Β γραφή αποκρυπτογραφήθηκε το 1952 από τον Άγγλο αρχιτέκτονα Μάικλ Βέντρις. Το μεγαλύτερο μέρος των σωζόμενων επιγραφών ιερογλυφικής γραφής, Γραμμικής Α και Γραμμικής Β γραφής αποτελούν έγγραφα οικονομικού περιεχομένου.

Εντός του Νομού Ηρακλείου βρίσκονται τα τρία πιο σημαντικά ανάκτορα της μινωικής Κρήτης, της Κνωσού, της Φαιστού και των Μαλίων. Από το ανάκτορο της Κνωσού, το μεγαλύτερο σε έκταση και σπουδαιότητα, έχουν έλθει στο φως επιγραφές σε Γραμμική Β Γραφή, «Κρητικά Ιερογλυφικά» και Γραμμική Α Γραφή. Από τη Φαιστό αντίστοιχα, το ανάκτορο του Ραδάμανθυ, προέρχονται επιγραφές με «Κρητικά Ιερογλυφικά» και Γραμμική Α Γραφή όπως και ο γνωστός ∆ίσκος της Φαιστού. Τέλος από τα Μάλια, το παλάτι του Σαρπηδόνα, και το τρίτο σε μέγεθος στην Κρήτη, προέρχονται ζωγραφιστές επιγραφές σε Γραμμική Β Γραφή (πάνω σε ψευδόστομους αμφορείς), μινωικές επιγραφές σε Γραμμική Α Γραφή, σε «Κρητικά Ιερογλυφικά», καθώς και η επιγραφή πάνω στη λίθινη «τράπεζα προσφορών».