Εισαγωγή

Η «Επιγραφή του Δισπηλιού» c.5260 +/- 40 π.Χ. (χρονολογήθηκε με τον C14 στα Εργαστήρια του Δημόκριτου και έχει μέγεθος σελίδας c.Α4) είναι κατά πάσα πιθανότητα, η αρχαιότερη γνωστή έως σήμερα «επιγραφή». Χρονολογείται περίπου 37 αιώνες πριν από το Δίσκο της Φαιστού και αυτός 37 αιώνες πριν από σήμερα. Μαζί με άλλα παραδείγματα μιας πιθανής Νεολιθικής επικοινωνίας όπως είναι οι «Ταρτάριες Πινακίδες» από τη Ρουμανία, σχεδόν της ίδιας εποχής με την «Επιγραφή του Δισπηλιού», μας κάνει να διερωτηθούμε εάν πραγματικά υπήρχε ένας κώδικας επικοινωνίας ή ακόμη και «γραφή/ες» κατά τη νεολιθική περίοδο. Γενικά σε ό,τι αφορά τις επιγραφές, αυτές θα πρέπει να αποτελούν πρώτα αντικείμενο μελέτης- έρευνας, κατόπιν ανάγνωσης και εν τέλει κατανόησης. Η υπάρχουσα σήμερα βάση δεδομένων από τη νεολιθική περίοδο απαρτίζεται από 200-300 διαφορετικά σημεία και γύρω στις 1000 «επιγραφές». Είναι δύσκολο να είμαστε απόλυτα βέβαιοι, αλλά με βάση τη σχεδιαστική απόδοση της επιγραφής του Δισπηλιού, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι υπάρχουν c. 100 σημεία της/ των Νεολιθικής/ών γραφής/ών (εν αντιθέσει με τα c.20 σημεία των Ταρτάριων Πινακίδων (Τ.Π.). Είναι αυτό αρκετό να αναγνωρίσουμε μια συλλαβική γραφή και αν ναι τι γλώσσα εκφράζει αυτή η γραφή; Είναι εφικτό να αναγνωρίσουμε φωνητικά, γλωσσικά «κρυπτο-αναλυτικά» μοτίβα στο «κείμενο» με κάποια στατιστική συχνότητα και εν συνεχεία να προχωρήσουμε σε αποκωδικοποίηση/αποκρυπτογράφηση και εν τέλει κατανόηση του κειμένου; Θα μπορούσαν ενδεχομένως τα c.10x10 δηλαδή τα 100 αυτά σημεία να συγκριθούν με τους πρώτους στίχους της Ιλιάδας ή και Οδύσσειας c.4000 χρόνια πριν από τον Τρωικό Πόλεμο ; Πιο συγκριμένα:

  1. εάν κάθε σημείο της Επιγραφής του Δισπηλιού αντιπροσωπεύει ένα γράμμα της Αλφάβητου, τότε περίπου ισοδυναμεί με τους δύο ή τρεις πρώτους στίχους της Ιλιάδας ή και Οδύσσειας
  2. εάν κάθε σημείο της Επιγραφής του Δισπηλιού αντιπροσωπεύει μία συλλαβή, τότε περίπου ισοδυναμεί με τους πρώτους επτά ή οκτώ στίχους της Ιλιάδας ή και Οδύσσειας
  3. εάν τέλος κάθε σημείο της Επιγραφής του Δισπηλιού αντιπροσωπεύει ένα ιδεόγραμμα, τότε περίπου ισοδυναμεί με τους πρώτους 14 ή 15 στίχους της Ιλιάδας ή και Οδύσσειας

Στον κόσμο σήμερα απαντώνται 3 συστήματα γραφής.

  1. οι Αλφαβητικές γραφές = με δεκάδες σημεία
  2. οι Συλλαβικές γραφές= με εκατοντάδες σημεία
  3. οι Ιδεογραφικές γραφές= με χιλιάδες σημεία

Η Επιγραφή του Δισπηλιού, δεν αποτελεί, κατά πάσα πιθανότητα, αλφαβητική ή ιδεογραφική γραφή. Πρόκειται μάλλον για συλλαβική γραφή (max. 232-242-292, ίσως και αρκετά λιγότερα) εάν όντως πρόκειται για γραφή που αντιπροσωπεύει την ομιλούσα γλώσσα του Νεολιθικού Δισπηλιού 4000 χρόνια πριν από τον Τρωικό Πόλεμο. Υπάρχει επίσης Μυκηναϊκή κεραμική που βρέθηκε μέσα σε πεσμένες πέτρες του Νεολιθικού περίβολου. Επίσης στην ευρύτερη περιοχή και πιο συγκεκριμένα στην Αιανή, της Μυκηναϊκής Μακεδονίας στη Βόρεια Ελλάδα. βρέθηκε μια επιγραφή της Μυκηναϊκής Γραμμικής Β : «TE-RE-DA» ή «DA-RE-TA» χαραγμένη σε έναν πίθο. Πρόκειται πιθανά για Μυκηναϊκό όνομα με κατάληξη – DAS ή – THP που μπορεί να αποδοθεί στον ιδιοκτήτη του πίθου, δείχνοντας μια συνέχεια στο χώρο της Δυτικής Μακεδονίας στη Β. Ελλάδα από τη Νεολιθική Εποχή έως τα Μυκηναϊκά χρόνια. Πράγματι υπήρχε η δυναστεία των Μακεδόνων βασιλέων του 4 ου αι. π.Χ. ονομαζόμενη επίσης «Δέρδας». Τυχαίο ; Εννοείται επίσης ότι θα μπορούσε να μην είναι τίποτα από τα παραπάνω και να πρόκειται απλά για έναν «Κώδικα Επικοινωνίας» όπως είναι η μουσική, η τέχνη, η γλώσσα προγραμματισμού, η γλώσσα σώματος ή η νοηματική γλώσσα…

Βιβλιογραφία

Early Balkan “Scripts” and the ancestry of Linear A (1992)
Balkan Neolithic Scripts (1999)
Was There a Script in Final Neolithic Greece? (2009)
From Minoan Crete to the Neolithic Danube and Beyond? (2010)
Radiocarbon dating of the Neolithic lakeside settlement of dispilio, Kastoria, Northern Greece (2014)