Κνωσός

To σημαντικότερο κέντρο του μινωικού πολιτισμού και πρωτεύουσα της Μινωικής Κρήτης βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νότια από το Ηράκλειο. Η Κνωσός ακμάζει για 2000, περίπου, χρόνια. Έχει μεγάλα ανακτορικά κτίρια, σημαντικές βιοτεχνικές εγκαταστάσεις και πλούσιους σπηλαιώδεις και θαλαμωτούς λαξευτούς τάφους. Μεγάλο οικονομικό και εμπορικό κέντρο, η Κνωσός διατηρεί σχέσεις με τις περισσότερες πόλεις της Ανατολικής Μεσογείου. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της εποχής της ακμής της, που ξεκινά από το 2000 π.Χ. περίπου, είναι η συγκέντρωση πλούτου και η ανάπτυξη αστικού βίου, που χαρακτηρίζεται από τα εξαιρετικά και μνημειώδη οικοδομήματα και τη σύνθετη οργάνωση της κοινωνίας της.

Τα μεγάλα κέντρα του μινωικού πολιτισμού βρίσκονται κοντά στις ακτές του κεντρικού, ανατολικού και νότιου τμήματος της Κρήτης. Σημαντικά κέντρα της εποχής είναι η Φαιστός, τα σημερινά Μάλια και η Ζάκρος. Σε αυτά έχουν βρεθεί επιβλητικά ανάκτορα, γεγονός που δείχνει και τη σημαντική τους ανάπτυξη.

H γραφή και επομένως η καταγραφή της ιστορίας στον ευρωπαϊκό χώρο εμφανίζεται για πρώτη φορά στη μινωική Κρήτη. Το 1878 ο Μίνως Καλοκαιρινός διεξάγει τις πρώτες ανασκαφές στη Δυτική Πτέρυγα των Ανακτόρων της Κνωσού, ανακαλύπτοντας μεταξύ άλλων και την πρώτη πινακίδα σε Γραμμική Β Γραφή. Από τον πρώτο ήδη μήνα των ανασκαφών του στα ανάκτορα της Κνωσού ο ΄Αρθουρ Έβανς ανακάλυψε τα τρία είδη γραφής: την «Κρητική Ιερογλυφική», τη Μινωική Γραμμική Α και τη Μυκηναϊκή Γραμμική Β, εισάγοντας έτσι τη μινωική και τη μυκηναϊκή Κρήτη στο χώρο της ιστορίας. Οι τρεις αυτές γραφές, που ήταν συλλαβικές, χρησιμοποιήθηκαν για διοικητικούς και θρησκευτικούς σκοπούς.

Οι βασιλείς, οι ιερείς, οι γραφείς και οι διοικητικοί υπάλληλοι της Κνωσού χρησιμοποίησαν τα συστήματα αυτά για περίπου 800 χρόνια, προκειμένου να καταγράψουν οικονομικά στοιχεία, καταλόγους προσωπικού, αγροτικά προϊόντα, θρησκευτικές προσφορές. Η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β από τον Μάικλ Βέντρις το 1952 διεύρυνε την ιστορία της ελληνικής γλώσσας κατά 7 περίπου αιώνες. Με τις γνωστές φωνητικές αξίες της Γραμμικής Β θεωρείται εφικτή η προσέγγιση και κατανόηση της Γραμμικής Α.